Fibromiyalji Tedavisinde Nöral Terapi: Etkin Bir Yaklaşım

Giriş

Klinik pratiğimde sıklıkla karşılaştığım fibromiyalji, yaygın kas-iskelet sistemi ağrısı, yorgunluk, uyku bozuklukları ve bilişsel sorunlarla karakterize kronik bir hastalıktır. Günümüzde toplumun yaklaşık %2-4’ünü etkileyen bu rahatsızlık, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürmekte ve günlük aktivitelerini kısıtlamaktadır. Fibromiyalji tedavisinde farmakolojik ve non-farmakolojik birçok yöntem kullanılmakla birlikte, son yıllarda nöral terapi gibi bütüncül yaklaşımlar giderek önem kazanmaktadır.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanı olarak, fibromiyalji hastalarımın tedavisinde yalnızca semptomları hedefleyen yaklaşımların yetersiz kaldığını klinik deneyimlerimle gözlemlemekteyim. Bu noktada, nöral terapi gibi vücudun kendi iyileşme mekanizmalarını harekete geçiren, otonom sinir sistemini düzenleyen ve bütüncül bir yaklaşım sunan tedavi yöntemleri öne çıkmaktadır.

Bu yazıda, kliniğimde fibromiyalji tedavisinde uyguladığım nöral terapinin etkinliği, uygulama yöntemleri ve klinik sonuçları hakkında güncel bilgileri sizlerle paylaşacağım.

Fibromiyalji: Tanı ve Klinik Özellikler

Fibromiyalji, merkezi sinir sistemindeki ağrı işleme mekanizmalarında bozukluk sonucu ortaya çıkan, kronik yaygın ağrı ile karakterize bir sendromdur. Kliniğimize başvuran fibromiyalji hastalarında gözlemlediğim temel belirtiler arasında:

• Vücudun çeşitli bölgelerinde yaygın ağrı

• Kronik yorgunluk ve enerji düşüklüğü

• Uyku bozuklukları

• Bilişsel fonksiyonlarda azalma (“fibro sisi” olarak da adlandırılır)

• Anksiyete ve depresyon

• Sindirim sistemi sorunları

• Baş ağrıları

• Çene eklemi disfonksiyonu

yer almaktadır.

Klinik pratiğimde fibromiyalji tanısını, 2016 yılında güncellenen Amerikan Romatoloji Derneği kriterleri doğrultusunda, yaygın ağrı indeksi (WPI) ve semptom şiddet ölçeği

71. kullanarak koymaktayım. Laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri, fibromiyaljiyi doğrudan göstermemekle birlikte, ayırıcı tanı için önem taşımaktadır.

Fibromiyaljinin etiyolojisi tam olarak aydınlatılamamış olsa da, genetik faktörler, nöroendokrin disregülasyon, otonom sinir sistemi disfonksiyonu, merkezi sensitizasyon ve psikososyal faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığını klinik gözlemlerimle desteklemekteyim.

Nöral Terapi Nedir?

Nöral terapi, enjeksiyon yöntemiyle lokal anestezik maddeler kullanılarak otonom sinir sistemini etkilemek ve vücudun kendi iyileşme mekanizmalarını harekete geçirmek amacıyla uyguladığım bir tedavi yöntemidir. İlk olarak 1920’li yıllarda Alman hekimler Ferdinand ve Walter Huneke tarafından geliştirilen bu yöntem, günümüzde birçok kronik ağrı sendromu ve fonksiyonel bozukluğun tedavisinde kullanılmaktadır.

Nöral terapi, bir regülasyon tedavisidir. Beden üzerinde belli noktalara veya alanlara lokal anesteziklerle bir uyarı gönderilir, bu uyarıya beden tarafından verilen yanıt ile otonom sinir sisteminin dengelenmesi ve vücudun kendi kendini iyileştirme mekanizmalarının aktive edilmesi hedeflenir.

Kliniğimde uyguladığım nöral terapide, lokal anestezik maddeler (genellikle prokain veya lidokain), serum fizyolojik ile seyreltilerek kullanılmaktadır. Bu tedavide kortizol kullanılmaz ve ilaç tedavisi olarak değil, vücudun kendi regülasyon mekanizmalarını aktive eden bir uyarı tedavisi olarak kabul edilir.

Fibromiyaljide Nöral Terapinin Etki Mekanizması

Klinik deneyimlerim ve bilimsel araştırmalar ışığında, fibromiyaljinin otonom sinir sistemindeki disregülasyon ve nöroendokrin bozukluklar ile ilişkili bir sendrom olduğunu gözlemlemekteyim. Regülasyon Tıbbı bakış açısıyla, fibromiyaljinin gelişmesine yol açabilecek bir dizi farklı neden bulunmaktadır.

Fibromiyalji hastalarında yaptığım klinik değerlendirmelerde, otonom sinir sisteminde bazı dengesizlikler olduğunu tespit etmekteyim. Vücut artık istirahatte gevşeyemez ve dolayısıyla yeterince yenilenemez. İskelet kaslarındaki sürekli gerginlik, mikrosirkülasyon bozukluğuna ve dolayısıyla yetersiz oksijenlenmeye yol açar. Bu durum, ağrı sinyallerinin etkinleşmesine ve sistemin asidik hale gelmesine neden olur.

Kliniğimde uyguladığım nöral terapi, fibromiyaljide şu mekanizmalarla etki gösterir:

1. Otonom Sinir Sistemi Regülasyonu: Nöral terapi, sempatik ve parasempatik sinir sistemi arasındaki dengeyi yeniden sağlayarak, kronik stres durumunun neden olduğu otonom disfonksiyonu düzeltmeye yardımcı olur.

2. Mikrosirkülasyonun İyileştirilmesi: Lokal anestezik enjeksiyonları, uygulanan bölgedeki kan dolaşımını artırarak dokuların daha iyi beslenmesini ve metabolik atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.

3. Nöroendokrin Sistem Düzenlenmesi: Fibromiyalji aynı zamanda bir adrenal yorgunluk olan hipokortizmin bir ifadesi olabilir. Nöral terapi, nöroendokrin sistemin düzenlenmesine katkıda bulunabilir.

4. Bozucu Alan Tedavisi: Nöral terapi, vücuttaki “bozucu alan” olarak adlandırılan ve uzak bölgelerde semptomlar oluşturabilen kronik irritasyon odaklarının (eski ameliyat izleri, kronik enfeksiyonlar, diş problemleri vb.) tedavisini de içerir.

5. Merkezi Sensitizasyonun Azaltılması: Fibromiyaljide görülen merkezi sensitizasyon, yani merkezi sinir sisteminin ağrı sinyallerine karşı aşırı duyarlı hale gelmesi durumu, nöral terapi uygulamaları ile azaltılabilir.

Kliniğimde Uyguladığım Nöral Terapi Yöntemleri

Fibromiyalji hastalarımda çeşitli nöral terapi tekniklerini uygulamaktayım:

1. Segmental Terapi: Rahatsızlığın uzandığı omurga bölümüne yaptığım anestezik madde enjeksiyonudur. Bu yöntem, ilgili segmentteki otonom sinir sistemini düzenleyerek etki gösterir.

2. Tetik Nokta Enjeksiyonları: Fibromiyalji hastalarında sıklıkla gözlemlediğim miyofasiyal ağrı sendromu ile ilişkili tetik noktalara yaptığım enjeksiyonlardır.

3. Ganglion Blokajları: Sempatik sinir sistemi gangliyonlarına yaptığım enjeksiyonlar, özellikle otonom disfonksiyonun belirgin olduğu hastalarımda etkili sonuçlar vermektedir.

4. Bozucu Alan Tedavisi: Eski ameliyat izleri, kronik enfeksiyon odakları, diş problemleri gibi bozucu alanların tedavisi, fibromiyalji semptomlarının azalmasına katkıda bulunmaktadır.

5. Akupunktur Noktalarına Enjeksiyon: Bazı akupunktur noktalarına uyguladığım lokal anestezik enjeksiyonu, nöral terapinin etkinliğini artırmaktadır.

Kliniğimde nöral terapi uygulamalarında genellikle ince, küçük insülin iğne uçları kullanmaktayım. Enjeksiyonları sinir içerisine değil; cilt altı, kas dokusu, vücuttaki yara ve ameliyat izleri, eklem içi ve ağrılı noktalara uygulamaktayım.

Klinik Deneyimlerim ve Bilimsel Kanıtlar

Nöral terapinin fibromiyalji tedavisindeki etkinliğini, hem klinik deneyimlerimle hem de güncel bilimsel çalışmalarla desteklemekteyim. 2021 yılında International Journal of Clinical Practice’de yayınlanan bir çalışmada, nöral terapi uygulanan fibromiyalji hastalarında, konvansiyonel fizik tedavi ve egzersiz programı uygulanan hastalara göre ağrı, yaşam kalitesi ve fonksiyonel durum parametrelerinde daha belirgin iyileşme sağlandığı gösterilmiştir (Balevi Batur & Atan, 2021).

Bu retrospektif kohort çalışmada, 60 kadın fibromiyalji hastası iki gruba ayrılmış; birinci grup (n=30) nöral terapi, ikinci grup (n=30) ise konvansiyonel fizik tedavi almış ve her iki grup da aynı ev egzersiz programını (germe, güçlendirme ve aerobik egzersizler) dört hafta boyunca uygulamıştır. Tedavi sonrası değerlendirmede, nöral terapi grubunda Görsel Analog Skala (VAS), Fibromiyalji Etki Anketi (FIQ) ve Kısa Form-36 (SF-36) parametrelerinde, fiziksel sağlık nedeniyle rol kısıtlamaları dışındaki tüm parametrelerde, egzersiz grubuna göre anlamlı iyileşme saptanmıştır.

Kliniğimde takip ettiğim fibromiyalji hastalarında da benzer sonuçlar gözlemlemekteyim. Özellikle konvansiyonel tedavilere yanıt vermeyen kronik fibromiyalji hastalarında, nöral terapi uygulamaları sonrası ağrı şiddetinde azalma, uyku kalitesinde iyileşme ve günlük yaşam aktivitelerinde artış sağlanmaktadır.

Kliniğimde Uyguladığım Tedavi Protokolü

Fibromiyalji tedavisinde uyguladığım nöral terapi protokolü, hastanın şikayetlerinin başlangıç zamanına, muayene bulgularına ve klinik durumuna göre kişiselleştirilmektedir. Genel olarak:

• Şikayetleri yeni başlayan hastalarımda 2-3 seanslık bir tedavi yeterli olabilmektedir.

• Kronik problemlerde ise daha uzun tedavi süresi gerekmekte ve en az 6 seans uygulamaktayım.

Uyguladığım seanslar arasında 48-72 saat olmasına dikkat etmekteyim. Hastaya göre değişmekle beraber, başlangıçta haftada 2 seans olacak şekilde tedaviye başlamakta, sonra gerekirse seans sıklığını azaltmaktayım.

Klinik Gözlemlerim: Nöral Terapinin Avantajları ve Yan Etkileri

Klinik pratiğimde gözlemlediğim nöral terapinin fibromiyalji tedavisindeki avantajları şunlardır:

1. Hızlı Yanıt: Hastalarımın çoğunda kısa sürede olumlu yanıt alabilmekteyim.

2. Bütüncül Yaklaşım: Sadece semptomları değil, altta yatan nedenleri de hedefleyerek kalıcı iyileşme sağlamaktayım.

3. Minimal Yan Etki: Kliniğimde uyguladığım nöral terapi seanslarında yan etkiler nadirdir ve genellikle görülmemektedir.
4. İlaç Kullanımının Azaltılması: Fibromiyalji tedavisinde kullanılan ilaçların dozunun azaltılmasına veya tamamen kesilmesine olanak sağlamaktadır.

5. Yaşam Kalitesinde İyileşme: Ağrı, yorgunluk ve uyku bozuklukları gibi fibromiyalji semptomlarında iyileşme sağlayarak hastalarımın yaşam kalitesini artırmaktadır.

Nöral terapi, doğru uygulandığında güvenli bir tedavi yöntemidir. Ancak, kliniğimde bazı durumlarda uygulanmasını önermemekteyim:

• Miyastenia gravis, Parkinson ve multiple skleroz hastaları

• Kalp yetmezliği, II. ve III. derece AV kalp bloğu olan hastalar

• Pıhtılaşma bozukluğu olan hastalar

• Malign hastalığı olanlar

• Ruhsal hastalığı olanlar

• Akut cerrahi endikasyonu olanlar

• Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaç kullananlar (İlaç 1 hafta süre ile bıraktırıldıktan sonra nöralterapi uygulanabilir)
• Lokal anestezik ilaçlara alerjisi olan hastalar

Kliniğimde Uyguladığım Bütüncül Yaklaşım

Fibromiyalji tedavisinde nöral terapiyi, bütüncül bir yaklaşımın parçası olarak uygulamaktayım. Bu bütüncül yaklaşım şunları içermektedir:

1. Beslenme Düzenlemeleri: Hastalarıma D vitamini, magnezyum, kalsiyum, demir, manganez ve B12 vitamini gibi besin öğelerinin takviyesini önermekteyim.

2. Düzenli Egzersiz Programı: Germe, güçlendirme ve aerobik egzersizlerden oluşan kişiselleştirilmiş egzersiz programları hazırlamaktayım.

3. Stres Yönetimi Teknikleri: Meditasyon, yoga, biofeedback gibi stres yönetimi tekniklerini tedavi planına dahil etmekteyim.
4. Uyku Hijyeni Eğitimi: Düzenli uyku alışkanlıkları konusunda hastalarımı bilgilendirmekte ve önerilerde bulunmaktayım.

5. Psikolojik Destek: Gerektiğinde bilişsel davranışçı terapi gibi psikolojik müdahaleler için hastalarımı yönlendirmekteyim.

Sonuç ve Klinik Önerilerim

Klinik deneyimlerim ve bilimsel veriler ışığında, fibromiyalji tedavisinde nöral terapinin etkin bir yöntem olduğunu söyleyebilirim. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanı olarak, fibromiyalji gibi kronik ve kompleks bir sendromun tedavisinde bütüncül yaklaşımın önemini vurgulamak isterim.

Nöral terapi, otonom sinir sistemini düzenleyerek ve vücudun kendi iyileşme mekanizmalarını aktive ederek, fibromiyalji tedavisinde umut verici bir alternatif sunmaktadır. Kliniğimde takip ettiğim hastalardan elde ettiğim sonuçlar, nöral terapinin ağrı, yorgunluk ve yaşam kalitesi parametrelerinde anlamlı iyileşmeler sağladığını göstermektedir.

Bununla birlikte, her hastanın bireysel özelliklerine göre tedavi protokolünün

kişiselleştirilmesi ve bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi, tedavi başarısı için kritik öneme sahiptir. Fibromiyalji hastalarına yaklaşımımda, nöral terapi gibi bütüncül ve regülatif tedavi yöntemlerini konvansiyonel yaklaşımlarla birlikte değerlendirmek, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve semptomlarını kontrol altına almak için önemli bir fırsat sunmaktadır.